Hij is in de beleggingswereld een bekend gezicht en is met zijn heldere taal en duidelijke uitleg een graag geziene gast bij diverse financiële media.
Na gewerkt te hebben bij Alex, Binck, RBS en Euronext, begon Jim Tehupuring (1981) in 2014 ProBeleggen, waar hij beleggers laat meekijken met hoe hij belegt. "Door grote verliezen te voorkomen, blijft vermogen in tact en door tevreden te zijn met een bescheiden rendement kan gedegen vermogensgroei worden bereikt", is daarbij zijn filosofie.
Wij vroegen Jim hoe hij zelf ooit met de beurs in aanraking is gekomen en wat hij doet om zelf niet in beleggingsvalkuilen te trappen.
Welke valkuilen voor beleggers blijf jij tegenkomen?
"Dat zijn twee dingen en die hebben allebei te maken met zelfoverschatting. Enerzijds stoppen ze een veel te groot deel van hun geld in één positie. Ze denken "goed verhaal, ik stop daar eens 20 tot 25% van mijn geld in". Als dat goed gaat ben je de koning, maar als het misgaat heb je een heel groot probleem. Het bekende spreiden, blijft dus het basisverhaal."
"Ten tweede: het niet afscheid nemen van een positie wanneer de koers daalt. Dat hoeft natuurlijk ook niet per se, maar als er iets is waardoor zo'n onderneming misschien niet meer zo aantrekkelijk is, willen en kunnen ze geen afscheid nemen en bedenken ze allemaal redenen waarom de koers toch echt wel gaat stijgen."
"Als je kijkt naar je portefeuille moet je je altijd afvragen of je een bepaalde positie vandaag nog zou innemen. Als je geen reden hebt om iets vandaag weer te kopen dan is er ook geen reden om aandelen in je portefeuille aan te houden. Dus met name op het gebied van risico worden de fouten gemaakt. Iedereen focust altijd op rendement, maar uiteindelijk gaat het allemaal om risicobeperking."
Lees ook: Beperk je risico met spreiding, spreiding en nog eens spreiding
Als je terugdenkt aan je jeugd, wat zijn dan jouw herinneringen aan geld?
"Ik was vrij jong toen ik door had dat je als je geld had dingen kon kopen. Dat was toen bij wijze van spreken Lego, maar daardoor was ik al jong bezig met de vraag: hoe kom ik aan geld? Dat begon natuurlijk met zakgeld en later met kleine baantjes. Maar op een gegeven moment had ik een oom die bijvoorbeeld Australische dollars kocht en dit later omwisselde voor guldens. En als de Australische dollar was gestegen dan had je daar geld aan verdiend."
"Dat was de eerste keer dat ik zag dat doordat dingen meer waard werden, je geld kon verdienen. Ik was toen een jaar of 12. Het duurde tot een jaar of 16 voordat ik zelf echt op de beurs wat deed."
"Later kwam ik in aanraking met opties. Het viel mij vooral op dat ze goedkoop waren. Dat sprak mij aan want ik had niet zoveel geld."
Vertel eens, hoe ging dat?
"Ik werkte bij een financieel adviesbureau. Dat was een bijbaantje, dus ik gaf zelf helemaal geen advies, en moest bijvoorbeeld de agenda's doen van de adviseurs. Dat stelde dus weinig voor, maar ik kwam op die manier wel in aanraking met financiële dienstverlening. En dat was ook de tijd dat aandelenmarkten allemaal de lucht in gingen, eind jaren '90. Ik keek destijds altijd naar de koersen in de kranten en dacht op een gegeven moment "laat ik eens Aegon kopen". Dat ging toen even omhoog en daarna naar beneden."
"Later kwam ik ook in aanraking met opties. Ik zag ze altijd in de krant staan en het viel mij vooral op dat ze goedkoop waren. Dat sprak mij aan want ik had niet zoveel geld. Later kocht ik opties op Philips nadat iemand me had uitgelegd hoe het werkte. Die opties gingen van 90 cent in een paar dagen naar 3,50 gulden. Ik had voor m'n gevoel een megawinst gemaakt en werd enthousiast. Daarna verlies je het ook allemaal even hard weer, maar dat was eigenlijk een eerste kennismaking waardoor ik dacht, je kan dus door in te spelen op koerswinsten, geld verdienen."
Lees ook: Janneke Willemse: "Ik wil aantonen dat iedereen het zelf kan doen"
Je hebt sindsdien in de beleggingswereld een hoop verschillende dingen gedaan. Wat vind je het leukst aan het werk dat je nu doet?
"Ik vind het een uitdaging om telkens weer iets te zoeken dat andere mensen nog niet weten. Dat kan bijvoorbeeld gaan om een waardering van een onderneming die niet helemaal correct is, of dat je ergens achter komt waardoor een onderneming ineens veel koerspotentieel heeft. Iets achterhalen wat nog niet bekend is, daar zit voor mij de uitdaging. Een andere drijfveer voor mij is, beleggen beter maken en ondersteuning bieden voor beleggers."
Hoe zoek jij bedrijven die bijvoorbeeld een interessant koerspotentieel hebben?
"Eerst kijk ik naar de macro-economische ontwikkelingen die spelen. Nu ben ik gefocust op Nederlandse bedrijven, maar er zijn veel Nederlandse bedrijven die een focus in de VS hebben, zoals Ahold, Randstad en Philips. Dus als ik sterke economische groei verwacht in de VS of verwacht dat de dollar nog sterk zal stijgen, dan ligt mijn focus allereerst op bedrijven die daar exposure hebben."
"Vervolgens kijk ik naar de waardering, de groei, hoe het gesteld is met de schuldpositie en of er de afgelopen jaren veel aandelenuitgiften zijn gedaan omdat een bedrijf onvoldoende kapitaal had. Als ik dit heb doorlopen, kijk ik hoe het gesteld is met de sector als geheel."
Wat hebben jouw ouders je bijgebracht op het gebied van geld?
"Ze hebben mij altijd aangemoedigd om te sparen. Dat deden ze door van jongs af aan geld te geven. Als ik dan bijvoorbeeld een doos Lego wilde van 50 gulden, zeiden zij tegen mij: "als je 40 gulden hebt, leggen wij een tientje bij"."
Een andere goede regeling was dat als ik geld op een spaarbank zette, zij het verdubbelden. Had ik 100 gulden dan kon ik dus twee dingen doen: alles opmaken of op een spaarrekening zetten en dan zetten zij er ook 100 gulden op. Dat vond ik wel een hele slimme regeling want je werd daarmee gestimuleerd om geld opzij te zetten."
Je hebt zelf jonge kinderen. Weet je al wat je hen straks in financiële zin wilt bijbrengen?
"Ik wil ze wel vanaf een jonge leeftijd bewust maken dat je voor dingen moet betalen en dat het niet vanzelfsprekend is dat er altijd maar geld is. En hoewel ze wel al een spaarrekening hebben – en een beleggingsrekening dat komt ook wel – zijn ze nog te jong om te leren dat ze moeten sparen. Zo vroeg mijn kind van drie laatst nog in de winkel aan een medewerker om rozijntjes, maar was zich er niet van bewust dat je daarvoor moet betalen."
Lees ook: Martijn Rozemuller: "Met zeven kinderen móet je wel bewust met geld omgaan"
Ben je van plan om samen met je kinderen te gaan beleggen?
"Dat hangt wel af van of je kind daar interesse in heeft, maar ik zal wel uitleggen dat je van geld nu iets kunt kopen, maar dat je het ook kunt beleggen waardoor je volgend jaar misschien wel twee keer kan kopen wat je nu wilt hebben."
"Ik zou willen dat op middelbare scholen wordt uitgelegd wat een spaarrekening is, hoe een hypotheek werkt en waarom je je moet verzekeren."
"Ik pleit dan ook heel erg voor financiële bewustwording. In Nederland heb je op de middelbare school economie, leer je van alles over vraag en aanbod en prijselasticiteit. Alles komt voorbij, maar je zou ook eigenlijk ook op de middelbare school het vak financiële educatie moeten krijgen met daarin uitgelegd wat een spaarrekening is, hoe een hypotheek werkt en waarom moet je je verzekeren. Ik zou echt willen dat op scholen bijvoorbeeld ook besproken wordt wat het nadeel van schulden is."
Denk jij dat jongeren steeds meer moeten gaan beleggen?
"Ja, dat is dan ook zoiets als je het hebt over financiële educatie. Jongeren moeten steeds meer zelfredzaam zijn vanwege een terugtredende overheid. We zijn een zorgstaat maar die zorg dampt langzaam in."
"Zo gaat de pensioengerechtigde leeftijd omhoog, worden pensioenen misschien straks gekort en zijn er steeds meer zzp’ers die helemaal geen pensioen opbouwen. De verantwoordelijkheid voor eigen pensioenopbouw neemt dus sterk toe. Met sparen kun je – zeker momenteel – geen pensioen opbouwen. Elke 50 euro die je nu opzij zet, heeft over 30 jaar dezelfde koopkracht."
"Dus je moet wel beleggen en eigenlijk kan je daar niet jong genoeg mee beginnen. Stel dat je over 40 jaar met pensioen gaat en nu iedere maand 50 euro in een ETF stopt en je hebt daar gemiddeld 8% rendement per jaar op, dan heb je een kwart miljoen als je met pensioen gaat over 40 jaar."
Lees ook: Gespreid beleggen tegen lage kosten, dat doe je met een ETF
"Dat moet dan nog wel gecorrigeerd worden voor inflatie, maar een heleboel mensen staat niet stil bij wat dan eigenlijk de kracht is van dat rente-op-rente effect. Veel mensen denken "waarom zou ik gaan beleggen? Ik heb helemaal geen geld". Maar als je 50 euro opzij zet elke maand heb je een kwart miljoen, zet je 100 euro opzij elke maand dan heb je een half miljoen. Als je twee keer minder uit eten gaat in de maand, kun je dat al opzij zetten."
"En dit is met name voor bijvoorbeeld de zzp’er belangrijk. Die denken er vaak nu niet over na, maar tegen de tijd dat ze na gaan denken is het misschien al te laat. En een zzp’er heeft geen bedrijf dat die kan gaan verkopen, want het bedrijf ben je zelf."
"Iedereen die geld over heeft en dat wil laten renderen, het risico begrijpt en daar niet wakker van ligt, zou wel moéten beleggen."
Vind je dat iedereen zou moeten beleggen?
"Ja. Maar als je 500 euro hebt en je stopt dat in aandelen en je koelkast gaat kapot, tja dat wil je natuurlijk niet hebben. Maar eigenlijk iedereen die geld over heeft en dat wil laten renderen, het risico begrijpt en daar niet wakker van ligt, die zou wel moéten beleggen."
"Los van het feit dat je er zelf rendement uithaalt, is het ook zo dat je daarmee – als je bijvoorbeeld meedoet in een beursgang – de economie draaiende houdt. Dus het is ook voor economische groei belangrijk dat geld wordt geïnvesteerd. En geld dat op een spaarrekening staat, dat is eigenlijk de doodsteek voor de economie."
"Sparen is in die zin funest voor jezelf, omdat je geen rendement hebt, en voor de economie omdat er geen groei is. Als we met z’n allen sparen, gebeurt er nooit meer wat. Dus ik ben tegen sparen. Al moet je wel een potje hebben voor vakanties of bijvoorbeeld een auto."
Om terug te komen op het begin van ons gesprek. Heb je nog tips voor beleggers als het gaat om het vermijden van emotionele valkuilen?
"Bepaal van te voren je strategie. Zet bijvoorbeeld tien punten op papier waar je je aan houdt, dan kun je jezelf ook corrigeren als je het niet goed doet. Ik had toen ik zelf nog wat actiever handelde, ook zo’n papiertje met tien punten waar ik me aan wilde houden, en dat werkte heel goed. De meeste mensen doen maar wat."
Lees ook: Hans Oudshoorn: "Zoals een voetbalcoach naar z'n portefeuille kijkt, zo kijk ik naar mijn portefeuille"
Noem eens een punt van jouw lijstje?
"Het belangrijkste is dat ik niet meer dan 10% van mijn portefeuille belegd wil hebben in één titel. Daar heb ik wel een uitzondering op, want stel dat je belegt in een Europese aandelen-ETF, dan mag je best wel meer. Maar ga je wel voor individuele namen dan heb je met deze regel dus altijd minimaal tien posities of een groot deel cash in portefeuille waardoor je spreiding hebt en minder verliest als het mis gaat en dat is en het allerbelangrijkste.
"Altijd de focus hebben op het in stand houden van je vermogen en je risico beperken, dat is eigenlijk het allerbelangrijkst. Het rendement komt dan vanzelf."
Heb je ook een tip voor mensen die nog niet beleggen?
"Het is meer een strategie op zich, maar ik ben een groot voorstander van periodiek een vast bedrag te investeren in een ETF of in aandelen. Als je altijd bijvoorbeeld 1000 euro per jaar investeert, dan zal je een keer kopen als de AEX-index op 500 staat, dan koop je wat minder aandelen. Staat de AEX op 300 punten dan koop je voor datzelfde bedrag juist heel veel aandelen."
"Periodiek en gedisciplineerd een vast bedrag beleggen, is op termijn een heel succesvolle strategie. Dus voor degene die nog niet beleggen of pensioen willen opbouwen: periodiek een vast bedrag. En als de beurs dan daalt, niet in paniek raken, maar gewoon bijkopen."
Lees ook: Jacoline Overdevest: "Met m'n eigen geld maakte ik als 15-jarige de IT-bubbel mee"