Kijk, dit lazen we gisteren in het FD:
Sorry, wát? Terwijl we met z'n allen al weken - of nee, maanden zelfs - vrolijk praten en schrijven over de extreem lage hypotheekrente, voorziet Rabobank ineens een forse stijging?
Lees ook: Lage rente, grote verschillen: wat een fijne hypotheekmarkt
De bank als tussenpersoon
Wat is er precies aan de hand?
Als volgt. In het FD-artikel stelt Rabo-topman Bert Bruggink dat er hogere kapitaaleisen aan de banken worden gesteld. Het komt er op neer dat ze grotere financiële buffers tegenover hun leningen moeten aanhouden. En dat geldt ook voor hypotheken, die vanwege die dure buffers minder aantrekkelijk worden voor de bank.
Daarom zullen ze delen van hun hypotheekportefeuille verkopen aan institutionele beleggers, meent Bruggink. Dit zullen dan de hypotheekverstrekkers worden - de banken fungeren op dat moment enkel nog als tussenpersoon.
En aangezien beide partijen wel kosten maken én er aan willen verdienen, gaat de winstmarge omhoog, en daarmee de hypotheekrente.
Moeite met de financiering
Het is niet zo heel vreemd dat banken in bovenstaande situatie hun hypotheekportefeuilles van de hand willen doen, zegt Jaap Koelewijn, financieel expert en hoogleraar corporate finance aan Nyenrode Business Universiteit. "Ze hebben moeite met het financieren van die hypotheekportefeuille. Ze kunnen moeilijk aan geld voor de lange termijn komen."
Vooral bij de Rabobank, die overigens marktleider is op de Nederlandse hypotheekmarkt, is het een wat ingewikkelde kwestie. Niet alleen omdat de bank de meeste hypotheken van allemaal heeft uitstaan - en het voor de bank dus veel betekent als zij extra kapitaal zou moeten aanhouden. "De situatie geldt in principe voor alle banken, niet specifiek voor Rabobank, maar daar speelt wel meer dan bij de anderen. Dat komt ook doordat de bank ook problemen heeft met commercieel vastgoed."
Bovenstaande verklaart dat juist Bruggink met deze informatie naar buiten treedt - iets wat overigens wel érg recht voor z'n raap en weinig subtiel gebeurde, zo vindt Koelewijn.
Een "ongefundeerd dreigement"
Is het zeker dat dit ook écht gaat gebeuren? Heel kort: nee. Koelewijn vindt het "een goede vraag". Zoals vaak in dit soort situaties het geval is, is het niet zo één twee drie te zeggen hoe het precies zal lopen.
Volgens RTL Z-verslaggever Marc de Jong gaat de rente in elk geval niet zomaar omhoog en kunnen de regels - wat betreft de plannen omtrent kapitaaleisen - nog worden gewijzigd. Rabobank zou nu vooral druk willen uitoefenen.
En Vereniging Eigen Huis zegt dat Rabobank nu een "ongefundeerd dreigement" uit. Overigens schrijft de vereniging tegelijkertijd wel dat "wie het risico van rentestijging wil vermijden, er verstandig aan doet de hypotheekrente voor minstens tien jaar vast te zetten." Tja...
Mensen die bang zijn dat de rente daadwerkelijk gaat stijgen, zullen nu uit voorzorg misschien tussentijds gaan aflossen, zegt Koelewijn. Dan zijn ze maar weer een beetje van hun hypotheekschuld kwijt, vóórdat ze misschien meer rente moeten gaan betalen.
Lees ook: Tussentijds aflossen is niet altijd verstandig
Oversluiten? Dat is niet zo eenvoudig
Tot slot: als we er even van uitgaan dat het beleid wél daadwerkelijk wordt doorgezet - wat dan? Koelewijn: "Grote kans dat er dan een concurrentiestrijd zal ontstaan: andere hypotheekaanbieders, zoals verzekeraars, zullen meer geld in hun hypotheekportefeuille steken. En wellicht valt daar dan goedkoper te lenen."
De hoogleraar raadt mensen die al een hypotheek hebben aan straks in elk geval goed naar de nieuwe offerte te kijken, op het moment dat hun rentevast periode is afgelopen. Ga niet zomaar akkoord met een nieuw rentevoorstel; check eerst wat het gaat betekenen.
En is de rente bij je bank tegen die tijd inderdaad een stuk hoger geworden, dan kan het aantrekkelijk lijken om de hypotheek over te sluiten. En om dus over te stappen naar een andere bank. "Maar hier moet je wel goed bij uitkijken. Overstappen is namelijk lastig. Het kost geld: denk aan taxatiekosten, de notaris en de eventuele oversluitboete. Je moet je afvragen of overstappen opweegt tegen die hogere rente die je moet betalen."
"En je moet ook nog maar even afwachten of de ander jou wil hebben. Daar zijn strenge regels aan verbonden. Zeker als je huis onder water staat, is er een grote kans dat een andere hypotheekverstrekker zegt: bekijk het maar."
Lees ook: Je wilt verhuizen, maar je huis staat onder water. Dit zijn je opties.