Zonnepanelen: ja/nee

Is het in Nederland – met zo weinig zonne-uren – eigenlijk wel lucratief om over te gaan tot aanschaf van zonnepanelen?

Ja, zonnepanelen werken namelijk niet alleen op zonlicht maar zetten ook indirect licht om in energie. Het aantal heel zonnige dagen is dus niet relevant voor de hoeveelheid energie die je op kan wekken.

Een zonnepaneel werkt het meest optimaal als-ie in een hoek van 35 graden ten opzichte van de grond vol op het zuiden is gemonteerd, maar een paneel op het oosten of westen vangt ook nog altijd 85% licht op. En ook in de winter wekken de panelen energie op.

Voor het berekenen van de opbrengst van zonnepanelen wordt gewerkt met het gemiddelde aantal zonne-uren per jaar per vierkante meter. Dit is voor Nederland vastgesteld op 1000. 

De opbrengst van een paneel wordt uitgedrukt in Wattpiek (Wp). Dat is de hoeveelheid stroom bij een instraling van 1 kilowattuur per vierkante meter (kWh/m²). De hoeveelheid energie is natuurlijk ook afhankelijk van de grootte en het soort zonnepanelen.

Een gemiddeld Nederland gezin (van vier personen) gebruikt gemiddeld zo’n 3500 kWh per jaar. De meest gangbare zonnepanelen wekken onder ideale omstandigheden 240 Wp per jaar op (1Wp staat gelijk aan 0,85 kWh). Met één paneel wek je dan dus per jaar ongeveer 204 kWh op.

Dus als je helemaal zelfvoorzienend wil worden (wat het elektriciteitsdeel van je nutsrekening betreft), heb je 17,2 (dus 18) zonnepanelen nodig. Maar dan heb je wel een dak nodig van 15 bij 2 meter (een gemiddeld paneel is 0,8 bij 1,5 meter). En dan moet er op dat dak ook nog genoeg ruimte zijn voor alle panelen.

Maar je hoeft natuurlijk niet helemaal zelfvoorzienend te zijn. Met vier of vijf panelen verdien je wel al een deel van je energierekening terug.

Hoeveel kost een paneel?

Het is verstandig om bij een aantal leveranciers offertes aan te vragen. Op zonne-energie-feitjes kan je bijvoorbeeld heel makkelijk met het invullen van een online formulier vijf offertes aanvragen.

Gemiddeld kost één paneel tussen de 300 en 400 euro, maar dan moet je 'm ook nog laten installeren. En dat kost zo’n 500 euro. De installatiekosten worden naarmate je meer panelen besteld verhoudingsgewijs minder.

De grote vraag is natuurlijk, hoelang duurt het voor je je investering eruit hebt.

Stel je investeert in zes zonnepanelen, dat kost dan ongeveer 2000 euro plus circa 700 aan installatiekosten, een investering van 2700 euro. Met zes panelen wek je in een redelijk ideale situatie ongeveer 1224 kWh op. De prijs voor 1 kWh ligt nu (juni 2014) rond de 0,214 (inclusief BTW en belastingen), dus je bespaart 261 euro op je jaarkosten voor stroom.

In ongeveer tien jaar heb je in deze situatie de investering terugverdiend (261 maal 10). Is jouw dak ideaal om de panelen in de perfecte hoek op te stellen, dan gaat het sneller. 

Zelf doen?

Je kan de installatiekosten besparen door ze zelf te installeren, helemaal als het om een paar panelen gaat is dat goed te doen. Een kwestie van de handleiding zorgvuldig volgen.

Er zijn wel wat restricties aan het plaatsen van zonnepanelen. Zo mag je ze niet zomaar overal plaatsen. Voor monumenten of beschermede stads- of dorpsgezichten moet je een vergunning aanvragen.

Het ministerie van VROM heeft een brochure samengesteld met de regels rond het plaatsen van zonnepanelen.

Omvormen

Maar met zonnepanelen alleen ben je er nog niet, je hebt altijd een omvormer nodig om de stroom terug te kunnen leveren of zelf te gebruiken. Zonnepanelen leveren namelijk gelijkstroom en die moet worden omgezet in wisselstroom, en dit doet die omvormer.

Er zijn twee soorten omvormers, licht en zwaar. Hoe meer zonnepanelen je plaatst hoe zwaarder de omvormer moet zijn. 

Belangrijk om te weten is dat een lichte omvormer gewoon in het stopcontact kan, maar een zware moet op een aparte groep in de stoppenkast worden aangesloten. Die moet je dus wel beschikbaar hebben. Anders komen die kosten er ook nog bij. De kosten van de omvormer zitten vaak wel al in de installatiekosten verwerkt, bekijk de offertes dus zorgvuldig.

En wat is een geschikte plek voor die omvormer? Het apparaat maakt continu een zoemgeluid, dus hang 'm in de meterkast of ergens op zolder.

Levensduur?

In principe gaan zonnepanelen zo’n 25 jaar mee, in die tijd neemt de capaciteit een paar procent af, maar het rendement is dan nog steeds voldoende. Een omvormer gaat ongeveer 15 jaar mee. Een nieuwe zware omvormer kost gemiddeld zo'n 700 euro.

Let op ook als je je hele dak vol met panelen hebt staan, zijn er nog altijd kosten die je aan je energieleverancier moet betalen. Je elektriciteitsrekening is opgebouwd uit een aantal posten. Sommige daarvan gaan omlaag als je zelf energie opwekt, maar sommige moet je nog steeds betalen:

1. Levering elektriciteit zelf – dit betaal je aan de energieleverancier voor de afgenomen elektriciteit. Neem je minder af, dan wordt dit bedrag dus lager.
2. Energiebelasting – dit is belasting over de energie die je afneemt. Neem je minder af, dan betaal je dus ook minder belasting.
3. Heffingskorting – dit is een korting op de energiebelasting en is onafhankelijk van de hoeveelheid energie die je gebruikt (of opwekt). Dit bedrag is voor iedereen gelijk.
4. Vastrecht levering elektriciteit – dit is een vast bedrag dat je aan je energieleverancier moet betalen. Dit bedrag is niet afhankelijk van je verbruik.
5. Transportkosten netbeheerder – dit zijn kosten voor het vervoeren van elektriciteit, beheren van elektriciteitsmeters en onderhouden van het elektriciteitsnetwerk. Dit bedrag is onafhankelijk van de hoeveelheid energie die je verbruikt.

Een groot voordeel is dat zonnepanelen redelijk onderhoudsvrij zijn. Als de glazenwasser of schoorsteenveger ze één keer per jaar schoonveegt is het vaak al voldoende. Kosten: zo’n 40 euro. Nog goedkoper is het om zelf een à twee keer per jaar het dak op te klimmen met een emmertje en spons.