Collectief energie inkopen: is dat altijd voordelig?

Samen staan we sterker. Een bekend principe op de energiemarkt. Daar komt het regelmatig voor dat consumenten gezamenlijk energie kunnen inkopen tegen lage tarieven.

Met een beetje geluk kopen ze hun gas en licht dan voor een prijs die ze in hun eentje nooit van de leveranciers gekregen hadden.

Klinkt mooi! Meedoen, dus? Kan best, maar je moet wel goed opletten.

Het is een soort veiling

Als je mee wilt doen, dan is inschrijven de eerste stap. Bijvoorbeeld op Groepsveiling.nl of bij de Consumentenbond. Het zijn slechts twee voorbeelden van een energiecollectief, zoals het ook wel wordt genoemd. Je kunt op heel veel plaatsen, via websites en verenigingen, meedoen aan zo'n collectieve energie-inkoop.

Het komt er, in het kort, op neer dat hoe meer mensen zich inschrijven, hoe lager het geboden energietarief zal zijn. Bijvoorbeeld voor een één- drie- of vijfjarig contract. Want als meer mensen zich inschrijven, zullen leveranciers in principe lagere prijzen aanbieden. Zodra de inschrijving is gesloten wordt er onderhandeld met de leveranciers.

Je krijgt een aanbod van de leverancier die uiteindelijk het goedkoopste tarief biedt, en die de groep nieuwe klanten dus mag binnenhalen. Het werkt net als een veiling.

Let goed op de voor- en nadelen

Je zou je haast gaan afvragen waarom niet iedereen er aan meedoet. Want goedkope energie, wie wil dat niet? Ja, het zijn sympathieke initiatieven, dat moet worden gezegd. Maar er zijn zowel voor- als nadelen. Hieronder staan we bij 'n aantal ervan stil. Weeg ze tegen elkaar af, en bedenk dan of een dergelijk principe iets voor je is, en bij je past.

Voordelen

• Je schrijft je in, ontvangt op termijn een aanbod en gaat dan pas akkoord (of niet, natuurlijk). Je kunt dus nog terug (en dan is er helemaal niks aan de hand), voordat je überhaupt een cent hebt betaald. Bijvoorbeeld als het tarief je toch niet zint of als de 'winnende' leverancier je niet bevalt;
  
  
• Een groot voordeel, voor zover dat nog niet duidelijk was: goedkope energie. Het energiecollectief rekent vaak al voor je uit welk voordeel er ongeveer te behalen is. Er is een kans dat het tarief dat je aangeboden krijgt lager is dan wat je momenteel voor je energie betaalt (lees nog wel even verder, want hiermee is nog niet alles gezegd);
  
  
• De verantwoordelijkheid ligt bij de organisator van het energiecollectief. Alles wordt voor je geregeld, zoals (in veel gevallen) het oversluiten van je huidige naar de nieuwe leverancier. Meedoen is niet hopeloos ingewikkeld, je hebt er zelf weinig werk van. En wellicht wel veel voordeel.

Nadelen

• Je hoeft weinig te regelen, maar je hebt er ook weinig zicht op. Zo weet je vooraf niet welke leveranciers er meedoen. Het zullen bekende, maar ook minder bekende zijn. Prijsvechters bijvoorbeeld. Misschien leveranciers waarvan je nog nooit hebt gehoord. Natuurlijk hoef je niet akkoord te gaan als de leverancier eenmaal bekend is en jou een aanbod doet. Maar doe je dat wel, dan heb je je goedkope energie, maar kun je ook rekenen op een goede service, bijvoorbeeld? Daar kom je wellicht pas achter als je je fiat al hebt gegeven;
  
  
• Het kan zijn dat het bod dat je krijgt, een gemiddelde is, en dus niet voor jou persoonlijk geldt. Dan kan het dus duurder uitpakken;
  
  
• Ook al willen organisatoren van collectieven jou graag van voordeel voorzien, je kunt er niet klakkeloos van uit gaan dat wat je aangeboden krijgt, ook écht de goedkoopste optie voor jou is. De 'winnaar' is niet altijd de goedkoopste en beste energieleverancier voor iedereen. Dit komt doordat niet alle energieleveranciers in Nederland meedoen, en omdat niet alle energieproducten worden aangeboden. Het kan best zijn dat er een leverancier is die niet meedoet, maar ondertussen wel een lager tarief biedt. Om maar een voorbeeld te noemen. Vergelijk alle energietarieven van alle leveranciers daarom zorgvuldig.

Ga na of een energiecollectief jou echt wel oplevert wat je hebben wilt. Ga niet zomaar in zee met een leverancier als het product dat jij graag had willen hebben niet wordt aangeboden, maar andere producten wel - al zijn ze nog zo goedkoop. Houd je eigen voorkeuren altijd in het achterhoofd en besef dat je keuzevrijheid bij een energiecollectief beperkter is.

En: altijd checken of meedoen vrijblijvend én eenmalig is, en of je bedenktijd krijgt.

Tot slot: op de spaarmarkt ging het mis

Op de energiemarkt worden dus regelmatig energiecollectieven georganiseerd, maar het principe blijkt niet overal te werken. De Consumentenbond startte begin dit jaar op de spaarmarkt met het Renteaanbod. Daarmee moest, door de kracht (ofwel het spaargeld) van vele spaarders te bundelen, een hogere rente op spaardeposito’s worden gerealiseerd. De bond vindt dat spaarders momenteel te weinig rente over hun spaargeld krijgen.

Dat leek een fraaie manier om de consument tegemoet te komen. Dat vonden de consumenten zelf ook, zo bleek, want meer dan zesendertigduizend mensen schreven zich in voor een spaardeposito met hogere rente voor één, drie of vijf jaar, met in totaal meer dan een miljard euro aan inleg. Maar geen enkele bank deed een bod, en dus liep het plan op niets uit.

De Consumentenbond geeft niet op, en blijft zich naar eigen zeggen inspannen voor een hogere spaarrente en betere voorwaarden voor de Nederlandse spaarder. Maar zolang het consumentencollectief blijft stuiten op een onwillig bankencollectief is er sprake van een patstelling. Het lijkt er op dat je sparen voorlopig nog even op een andere manier moet aanpakken.

Check ook: Checklist: de beste spaarrekening uitkiezen